Koniec roku = Remanent

Zakończenie roku wiąże się z podsumowaniem osiągniętych efektów. Jednym z narzędzi, aby tego dokonać w działalności gospodarczej jest sporządzenie remanentu na ostatni dzień danego roku. Spis z natury pozwala na ustalenie faktycznie uzyskanego dochodu, który należy wykazać na formularzu zeznania rocznego.

  1. Zakres remanentu

Zgodnie z §27 ust. 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenie KPIR w inwentaryzacji powinny znaleźć się:

  • towary handlowe;
  • materiały bądź surowce podstawowe i pomocnicze;
  • półwyroby;
  • produkcja w toku;
  • wyroby gotowe;
  • braki i odpady.
  1. Elementy remanentu

 Remanent powinien być sporządzony zgodnie ze stanem faktycznym magazynu oraz sposób wyceny powinien być rzetelny i prawidłowo dobrany (patrz pkt. 3 _ jak wycenić spis z natury).

W ustawie zostały jasno wskazane elementy jakie muszą znaleźć się w arkuszu spisu z natury. Należą do nich:

  • imię i nazwisko przedsiębiorcy _ właściciela firmy _ nazwa firmy;
  • data sporządzenia remanentu;
  • numer kolejny pozycji arkusza remanentu;
  • szczegółowe określenie towaru i pozostałych składników wskazanych w pkt. 1;
  • jednostki miary każdej pozycji z arkusza;
  • ilość danej pozycji, jaka wystąpiła na chwile sporządzania remanentu;
  • cena jednostkowa każdej pozycji z osobna;
  • wartość danej pozycji (ilość x cena jednostkowa);
  • łączna wartość całego remanentu;
  • klauzula: „Spis z natury/Remanent zakończono na pozycji ……”
  • podpis osoby odpowiedzialnej za sporządzenie remanentu oraz właściciela (współwłaścicieli) przedsiębiorstwa.

 

Spis z natury obowiązkowo musi zostać sporządzony w ostatnim dniu roku kalendarzowego
(np. 31.12.2019r.). Natomiast na wycenę tego spisu każdy przedsiębiorca, osoba odpowiedzialna za sporządzenie ma 14 dni od dnia zakończenia sporządzenia.

Remanent na ostatni dzień danego roku jest remanentem końcowym oraz automatycznie jest to również remanent początkowy na dzień 1 stycznia kolejnego roku. Na rozpoczęcie nowego roku nie trzeba sporządzać ponownie remanentu, ponieważ stan nie uległ zmianie.

  1. Wycena remanentu

 Po dokonaniu spisu należy w kolejnym kroku wycenić jego stan magazynowy. Tutaj pojawiają się pytania:

  • jaką metodę wybrać?
  • którą cenę uwzględnić?

Wartość wycenionego remanentu ma ogromny wpływ na dochód, jaki został osiągnięty w danym roku kalendarzowym. Remanent końcowy pozwala określić jaka wartość kosztów poniesionych w ciągu roku nie przyniosła dochodu. W związku z tym należy je wykluczyć z obliczania dochodu. Gdyby nie był sporządzony remanent to wtedy nastąpiłoby sztuczne zawyżenie kosztów i jednocześnie zaniżenie dochodu – co stanowi nierzetelne przedstawienie sytuacji finansowej w działalności. Remanent końcowy zmniejsza koszty, natomiast remanent początkowy  je zwiększa.

Dlaczego remanent początkowy zwiększa koszty? Dzieje się tak, ponieważ uwzględnione są w nim towary, materiały itd., które nie zostały sprzedane w ubiegłym roku, jednak w dalszym ciągu stanowią towar handlowy, który może zostać sprzedany w nowym roku.

Zasadę w jaki sposób poszczególny remanent wpływa na ostateczny dochód przedstawiają poniższe grafy:

Remanent końcowy > remanent początkowy na ten rok > powiększenie dochodu podlegającego opodatkowaniu

 lub

Remanent końcowy < remanent początkowy na ten rok > pomniejszenie dochodu podlegającego opodatkowaniu

Remanent wyceniany jest według ściśle określonych zasad:

  • towary handlowe, materiały bądź surowce podstawowe i pomocnicze – wycena według cen zakupu* (Niektóre, wyjątkowe sytuacje pozwalają na wycenę według cen rynkowych na dzień sporządzenia spisu, pod warunkiem, że ceny rynkowe są niższe od cen zakupu lub nabycia);
  • półwyroby, produkcja w toku, wyroby gotowe, braki własnej produkcji –wycena według kosztów ich wytworzenia**;
  • odpady użytkowe, które utraciły swoją pierwotną wartość w trakcie produkcji –wycena wartości oszacowanej (pod uwagę brana jest również przydatność do dalszego użytkowania).

*Cena zakupu – jest to kwota jaką kupujący płaci za dany towar sprzedawcy, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego. W przypadku importu zostaje ona powiększona o wartość obciążeń o charakterze publicznoprawnych oraz obniżona o udzielone rabaty, opusty itp. Tę wycenę stosuje się w przypadku kiedy nie zniekształca się wartość towarów, ani wynik finansowy danego przedsiębiorstwa. W cenę zakupu w nie uwzględnia się kosztów transportu, ubezpieczenia, załadunku, wyładunku, ponieważ stanowi to koszty działalności operacyjnej – są to koszty uboczne zakupu.

**Koszt wytworzenia – koszty związane bezpośrednio i pośrednio z przerobem materiałów, z wyłączeniem kosztów sprzedaży wyrobów gotowych i usług. Koszty bezpośrednie to np.: wartość zużytych materiałów, koszty pozyskania i przetworzenia, pozostałe koszty ponoszone do momentu wyceny. Koszty pośrednie to inne koszty, których nie można bezpośrednio przypisać do produkowanych wyrobów lub usług.

WARTO ZAPAMIĘTAĆ – Przedsiębiorca, który jest czynnym podatnikiem VAT, jako cenę zakupu oraz  koszt wytworzenia uwzględnia kwoty netto z dokumentu zakupu. W przypadku takiego podatnika, w KPIR uwzględniane są tylko i wyłącznie kwoty netto z faktur. Podatek VAT nie wypływa na osiągnięty dochód w danym roku. Inaczej jest w przypadku jeśli podatnik jest zwolniony z VAT (tzw. „nievatowiec”). Wtedy do wyceny remanentu, podatnik będzie brał pod uwagę wartość brutto z dokumentu zakupu. „Nievatowiec” nie rozlicza podatku VAT, w związku z czym cała wartość faktury na zakup towaru (netto + VAT) jest uwzględnione w zapisie w KPIR.

  1. Ujęcie remanentu w KPIR

Wyceniony remanent należy uwzględnić w zapisach w Podatkowej Księdze Przychodów i Rozchodów. Będzie to ostatni zapis w KPIR czyli  ostatnia pozycja na dzień 31.12 danego roku. Dzięki takiemu zapisowi wiadomo, że operacje gospodarcze w danym roku zakończyły się i nic więcej nie będzie uwzględniane w rozliczeniach. Tak jak zostało już wspomniane wyżej zapis księgowy na koniec grudnia będzie zapisem początkowym w następnym roku.

  1. Remanent zerowy

 Ustawa narzuca obowiązek sporządzenia remanentu dla każdego przedsiębiorcy, bez względu na wartość wycenionego remanentu. W związku z tym przedsiębiorcy, u których remanent wyniósł „0 zł” jest również zobligowany do sporządzenia remanentu i ujęciu go w zapisach KPIR. Często przedsiębiorcy, którzy świadczą usługi np. informatyczne, nie dokonują zakupu towarów, materiałów do świadczenia usług. W związku z tym stany magazynowe takich działalności są puste. Jednak nie upoważnia to przedsiębiorcę  do zaniechania obowiązku sporządzenia remanentu. W takich przypadkach sporządza się „Remanent zerowy”.

Podsumowując, każde przedsiębiorstwo bez względu na wartość remanentu, rodzaj prowadzonej działalności jest zobowiązany ustawowo do sporządzenia remanentu na 31 grudnia danego roku.

Zespół Taxeno